Rozważania na temat malarstwa - Toulouse-Lautrec - ikona Art Nouveau

Już od dawna przymierzałem się do opracowania tego wpisu o moim ulubionym mistrzu malarskim z epoki francuskiej secesji - Henri Toulouse-Lautrec. A że niedawno natknąłem się w internecie na ten obrazek zamieszczony tuż obok, to przypomniałem sobie, że parędziesiąt lat temu zrobiłem nawet jego kopię. Jest to słynny plakat z ukochaną artysty, śpiewaczką Yvette Guilbert. Już nawet nie pamiętam, czy jego źródłem był album malarski z Galerii Ermitażu czy Trietiakowskiej. Ale w tych historycznych czasach lat siedemdziesiątych, raczej o dostęp do innych albumów było trudno. I całkiem udana kopia wisiała sobie nad stołem, w moim pokoju w akademiku przez prawie cztery lata, a tajemnicza Yvette przez cały ten czas patrzyła mi się prosto w oczy, a potem gdzieś się zapodziała. Być może została ...wypożyczona. Ale bardzo dobrze ją pamiętam. Była naprawdę niesamowita. Autorem tego obrazu-plakatu był Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec-Monfa (ur. 24 listopada 1864 w Albi we Francji – zm. 9 września 1901 na zamku Malrome w regionie Gironde) – francuski malarz i grafik. Przedstawiciel postimpresjonizmu i francuskiej secesji czyli Art Nouveau, jeden z ojców współczesnego plakatu.

[Secesja [fr. sécession < łac. seccesio ‘odejście’] – styl w sztuce europejskiej ostatniego dziesięciolecia XIX wieku i pierwszego XX wieku, zaliczany w ramy modernizmu. Istotą secesji było dążenie do stylowej jedności sztuki dzięki łączeniu działań w różnych jej dziedzinach, a w szczególności rzemiosła artystycznego, architektury wnętrz, rzeźby i grafiki. Charakterystycznymi cechami stylu secesyjnego są: płynne, faliste linie, ornamentacja abstrakcyjna bądź roślinna, inspiracje sztuką japońską, swobodne układy kompozycyjne, asymetria, płaszczyznowość i linearyzm oraz subtelna pastelowa kolorystyka. We Francji styl ten nazywany jest Art Nouveau, w Niemczech Jugendstil lub Sezessionsstil, we Włoszech Stile floreale lub Stile liberty. Za bezpośredni okres kształtowania się secesji uważa się lata 80-te, a za jej początek - lata  90-te XIX. Dojrzałą formę osiągnęła ona w połowie lat 90-tych z apogeum popularności i możliwości w roku 1900 (Wystawa światowa w Paryżu). W drugiej połowie lat 90-tych styl rozpowszechnił się w całej Europie, czego efektem było wykształcenie się narodowych odmian stylu. W Polsce styl ten nazywano Secesją. Co ciekawe, błędem jest traktowanie terminu "Młoda Polska" jako synonimu secesji; "Młoda Polska" była bowiem zjawiskiem szerszym, w ramach którego występowała także secesja, ale nie każde dzieło młodopolskie miało cechy secesyjne. ]

Henri Toulouse-Lautrec pochodził z rodziny z arystokratycznymi korzeniami. Urodził się jako pierworodny syn hrabiego Alphonse i hrabiny Adèle de Toulouse-Lautrec. Rodzice Toulouse byli kuzynami – zwyczaj ten praktykowany był w rodzinie Toulouse ze względu na chęć utrzymania rodzinnego majątku w stanie nierozproszonym. Bliski stopień pokrewieństwa przyczynił się jednak do powstania defektów genetycznych u potomstwa. W wieku 14 lat, Henri złamał lewą kość udową, a rok później obie. Ze względu na defekt genetyczny, kości Henriego nie były w stanie odpowiednio się zrosnąć i w rezultacie przestały rosnąć. Jako fizycznie dojrzały mężczyzna, Henri posiadał tors i górne partie ciała o normalnych proporcjach oraz anormalnie krótkie kończyny dolne. Toulouse mierzył tylko 1,5 m. 

Będąc ograniczonym z powodu swojej niskiej postury, Henri nie mógł aktywnie uczestniczyć w wielu dziedzinach życia. Dlatego też całkowicie poświęcił się dostępnej dla niego sztuce. Toulouse żył swoją sztuką. Został  znaczącym przedstawicielem postimpresjonizmu, twórcą litografii i ilustracji, na których uwiecznił życie bohemy dziewiętnastowiecznego Paryża. W połowie lat 90 XIX wieku artysta tworzył ilustracje dla humorystycznego pisma Le Rire. Miał opinię duszy Montmartre – dzielnicy paryskiej, w której zamieszkiwał. Jego malarstwo przedstawiało życie Moulin Rouge i innych paryskich kabaretów i teatrów oraz burdeli (w których prawdopodobnie zaraził się kiłą). 

Często umieszczał w swoich pracach dwoje spośród bliskich znajomych – śpiewaczkę Yvette Guilbert i Louise Weber – tancerkę i twórczynię francuskiego kankana. Smutny niestety był też fakt, że malarz był alkoholikiem przez większość swojego życia. Zmarł w wieku 37 lat na terenie posiadłości rodzinnych w Malromé z powodu komplikacji zdrowotnych spowodowanych alkoholizmem i rozwojem kiły. Nigdy nie okazywał żadnego żalu z powodu posiadanych deformacji. Żył pełnią życia, posiadał wielu przyjaciół i zawsze był akceptowany bez względu na swoja nikłą posturę. Zainteresowanym życiem artysty polecam przepiękny film p.t. "Moulin Rouge" z 1952 roku w reżyserii Johna Hustona. Oglądałem go już kilka razy i ciągle nie mam dość! Uważam to dzieło filmowe za wybitne. Zresztą, uzyskało dwa Oskary! A na razie zaprezentuję jeszcze kilka prac mistrza.

 

 

 

Ten ostatni z zaprezentowanych obrazów widnieje na wyżej zamieszczonym zdjęciu z artystą w towarzystwie pewnej damy ubranej w ...laskę czy coś podobnego? [Źródła: Wikipedia i strony francuskie]