Filozofia domowa - Co tam Panie w polityce...

"Krytyk i eunuch z jednej są parafii. Obaj wiedzą jak, żaden nie potrafi."

"Kłamstwo jest jak królik - rodzi małe kłamstewka w nieskończoność."

"Pełna wrzasku ziemia polska Od Czikago do Tobolska."

Tadeusz Żeleński-Boy

Trochę już upłynęło czasu od mojego ostatniego wpisu. A trzeba przyznać, że wiele się w tym czasie wydarzyło. Rozpoczęły się wakacje a więc okres wypoczynku i usankcjonowanego lenistwa a także ... rozpoczęcie polskiej prezydencji w UE, czyli nowej okazji do domowych kłótni przedwyborczych. Jednakże, nawiązując do tematyki prezentowanej na naszym blogu, należałoby wspomnieć chociaż o dwóch wydarzeniach istotnie powiązanych z treścią poprzednich wpisów. Po pierwsze to konkretna, setna rocznica urodzin naszego wielkiego pisarza i poety Czesława Miłosza, który przyszedł na świat w dniu 30 czerwca 1911 roku w Szetejniach. Niech żyje na zawsze w naszej pamięci! Po drugie, to siedemdziesiąta rocznica śmierci, drugiego mojego ulubionego autora, Tadeusza Boya Żeleńskiego, który wkrótce po zajęciu Lwowa przez Niemców, w nocy z 3 na 4 lipca 1941, został aresztowany przez niemieckich bandytów z Einsatzkommando zur besonderen Verwendung pod dowództwem Brigadeführera dr Karla Eberharda Schöngartha i zamordowany tej samej nocy na Wzgórzach Wuleckich w grupie polskich profesorów lwowskich uczelni. Co za naród ci Niemcy. Nawet do wymordowania elit z obcych państw, używali swoich ludzi z tytułami naukowymi! 

O wielkim Miłoszu już pisałem. Dlatego dziś będzie słów kilka o Boyu Żeleńskim. Tadeusz Boy-Żeleński był znanym pisarzem, publicystą, krytykiem literackim i genialnym tłumaczem literatury francuskiej. Tak naprawdę to nazywał się Tadeusz Kamil Marcjan Żeleński, a Boy to tylko jego literacki pseudonim. Przyszedł na świat w szlacheckiej rodzinie herbu "Ciołek", 21 grudnia 1874 roku w Warszawie. Jego matką była Wanda z Grafowskich, a ojcem kompozytor Władysław Żeleński. Najciekawiej opisuje Boya autor jego biografii Józef Hen ("Tadeusz Boy-Żeleński Błazen - wielki mąż"). "Kiedy myślę o Boyu, z oddalenia (...) spostrzegam, że ten człowiek skupia w sobie zmagania i rozterki całej wychodzącej z zaborów inteligencji polskiej. Urodzony w Warszawie pod zaborem rosyjskim, wychowany w Krakowie pod panowaniem Franciszka Józefa, frenetycznie czynny w niepodległej Polsce, rozstrzelany przez Niemców w zdobytym na sowietach Lwowie. Czyż jego losy nie mogą wydać się symboliczne?" 

W 1919 roku Boy rozpoczął pracę recenzenta teatralnego. W latach 1920-1939 opublikował w 17 tomach cykl felietonów teatralnych "Flirt z Melpomeną". Od 1922 roku Boy-Żeleński mieszkał w Warszawie, gdzie w sezonie 1923-1924 był kierownikiem literackim Teatru Polskiego. Boy nie zamykał się jednak w świecie literatury, prowadził głośne kampanie publicystyczne - m.in. w sprawie legalizacji aborcji i regulacji urodzin. Opublikował zbiory felietonów Dziewice konsystorskie (1929), Piekło kobiet (1930) i Naszych okupantów (1932). Prowadził również kampanie literackie, mające na celu demitologizację luminarzy polskiej literatury, wydając m.in. Brązowników (1930) i Obrachunki fredrowskie (1934). Gorąco polecam ich lekturę! Ponadto, Boy był współzałożycielem stacji sztucznego żywienia niemowląt "Kropla mleka" oraz pierwszej w Polsce poradni świadomego macierzyństwa! Propagował wzorce zdyscyplinowanego myślenia, krytykował pruderię obyczajową. Inspirował dyskusje, stawiał krępujące pytania, wdawał się w polemiki. Z uwagi na ostrość stawianych tez, bywał obiektem ataków, zwłaszcza ze strony klerykałów i episkopatu. Polemikę z nim podejmowali również intelektualiści i artyści, m.in. Karol Irzykowski i Stanisław Ignacy Witkiewicz. I mógłbym tak jeszcze długo wymieniać jego dokonania i przewagi. Ale co na to powiedziałaby Maria... Szkoda, że nie ma już w Polsce jego następcy! Na zaprezentowanym powyżej portrecie przedstawiony jest Boy Żeleński, a jego portret wykonał sam Stanisław Ignacy Witkiewicz czyli Witkacy. A na zakończenie jeszcze wiersz TBŻ - "Pytają mnie się ludzie":

Pytają mnie się ludzie,

Czemu, lenistwem uwiedzion,

Ustałem w miłym trudzie

Łechtania polskich śledzion;

   Czemum zaniedbał struny

   Mej "ironicznej" lutni,

   By zgłębiać dawne runy

   Lub ziewać coraz to smutniej...

Źle czynię, bracia moi,

Lecz zważcie w zamian, proszę,

Ze jeśli rzecz tak stoi,

Wasza w tym wina po trosze;

   W iskier krzesaniu żywem

   Materiał to rzecz główna;

   Trudno najtęższym, krzesiwem

   Iskry wydobyć z substancji miękkiej i podatnej...

W tej generalnej klapie

Każdy niech sobie leży:

Ja, z książką, na kanapie,

Wy, z wdziękiem, w trawce świeżej;

   A za pociechę może

   Służyć jednemu z drugim,

   Że nas tymczasem orze

   Historia swoim pługiem...